Stig Dagerman: De slang
Titel: De slang
Oorspronkelijke titel: Ormen, 1945
Vertaald uit het Zweeds door: Karst Woudstra
Genre: roman
Uitgever: Meulenhoff, 1988
ISBN10: 9029024607
Ook als ISBN 9029038578
Flaptekst / Beschrijving
De roman De slang, waarmee de toen tweeëntwintigjarige Stig Dagerman in 1945 debuteerde, is uit diverse vertellingen opgebouwd en gebaseerd op de ervaringen die Dagerman opdeed in militaire dienst tijdens de Tweede Wereldoorlog. Volgens Dagerman zelf is De slang een boek over de sterkste van alle menselijke driften, de angst, die door de schrijver met helder en koel intellectualisme wordt ontleed. Hij onderzoekt hoe de vrees een groep mensen in haar greep krijgt en hoe zij onder die druk reageren, vanuit ieders persoonlijke achtergrond. De stelling die hij probeert te
bewijzen is dat het van wezenlijk belangis het bestaan van de primitieve oerangst te erkennen; die mag niet ontkend worden. Het samenleven met die angst is de enige
levensvorm die de mens tenminste enige kans kan bieden zichzelf te ervaren.'
De slang was een van de belangrijkste debuten in de periode na de Tweede Wereldoorlog. Dagerman werd niet alleen als een grote belofte beschouwd door zijn oudere collegas en door de critici, maar werd tegelijkertijd een soort idool voor de verloren generatie, volwassen geworden in de jaren tussen het uitbreken van de Spaanse burgeroorlog en de atoombom op Hiroshima.
Het waren rollen die Dagennan gewillig op zich nam, maar die hem uiteindelijk noodlottig zouden worden. Hij zou blijven proberen de primitieve kracht van De slang te evenaren en de stelling die hij had verdedigd te bewijzen aan de hand van zijn eigen leven, tot zijn angst hem de baas werd en hij in 1954 een eind aan dit leven maakte.
-- Stilte, reinheid, de zee (
) en steeds weer de angst die als een nevel optrekt
uit zijn literaire werk, zijn woorden en zinnen achterlatend als een landschap op een huiveringwekkend koude winterdag. ]ohn Albert-Jansen
