Start >Start > boek

Stig Dagerman: Het eiland der verdoemden

Titel: Het eiland der verdoemden
Oorspronkelijke titel: De dömdas ö, 1945
Vertaald uit het Zweeds door: Karst Woudstra
Genre: roman
Uitgever: Meulenhoff, 1986
ISBN10: 9029023236

Flaptekst / Beschrijving

De Zweedse schrijver Stig Halvard Dagerman (1923-1954) debuteerde in 1945 met de roman Ormen (De slang), in 1946 gevolgd door De domdas ö (Het eiland der verdoemden). Hij werd onmiddellijk als een literair wonderkind beschouwd. Met een fabelachtige produktiviteit schreef hij in een kort aantal jaren een groot oeuvre, waarin de roman Het verbrande kind (1948) het hoogtepunt vormt. Na 1949, het jaar waarin zijn roman Bröllopsbesvär (Bruiloft met hindernissen) verscheen, bleef hij zwijgen; hij schreef nog wel, maar levensangst en schizofrenie verlamden hem zozeer dat er geen afgeronde werken meer ontstonden. Op 3 november 1954 pleegde Dagerman zelfmoord.

Het eiland der verdoemden is een fictief eiland, waar zeven schipbreukelingen stranden en van honger en dorst dreigen om te komen. De zeven personages belichamen zeven mislukte levens, die ze als alle ter dood veroordeelden weer in hun herinnering oproepen. Hun levens zijn evenzovele voorbeelden van hoe de moderne mens kan falen. Onverschillig of hun bestaan nu getekend werd door schuld, haat, eenzaamheid, vervreemding of lafheid, het is alsof de dood op een eiland dat het domein is van walgelijke hagedissen en agressieve vogels, de enige logische afloop van hun leven zal zijn. Het eiland is een microkosmos van de zieke wereld, een strijdperk waarin ze hun laatste strijd uitvechten, een strijd die zich niet zozeer tegen honger en dorst richt, alswel tegen hun medemensen (en medeslachtoffers) en tegen de herinnering aan hun mislukte leven. En de dood komt sneller dan verwacht, want geen van hen heeft uiteindelijk de tijd om de hongerdood af te wachten op het onvruchtbare eiland, waar ze niets te eten of te drinken vinden om hun lijden te rekken.

De dood, net als het menselijke onvermogen, blijkt vele gedaanten te hebben.

De rijke en barokke stijl en complexe symboliek waarin de grimmige boodschap van het boek is verpakt, vormen een opvallend contrast met het navrante gegraaf in de zielen van zeven personen die allang schipbreuk hadden geleden voordat hun schip tegen de rotsen kapotsloeg .

- Hij was een van de grootste na-oorlogse schrijvers van Zweden, maar hij vond dat hij zijn talent misbruikte en voelde zich wanhopig bij het besef dat hij nooit zou weten of zijn geschriften 'het hart van de wereld' zouden raken [ .... ] Dagerman is de schrijver van een volledig zwart, door de dood beademd oeuvre. - Jeroen Brouwers

Recensies

Viktor Claes (20-09-1986), "Op de bodem van de wereld" Stig Dagerman, eenzaam man. De Standaard
Atte Jongstra (12-07-1986), Schijnbewegingen van verscheurde zielen. Vrij Nederland
Karst Woudstra (), Nawoord. voor- en nawoord