start > auteurs > Nils-Aslak Valkeapää

Nils-Aslak Valkeapää
Samenland (Sápmi)

Auteur

Nils-Aslak Valkeapää (1943-2001)was born in Enontekiö and lived in Beattet (Pättikkä) (Käsivarsi, Finland) and in Ivgobahta (Skibotn, Norway).

The Sami poet and artist, Nils-Aslak Valkeapää, originally became known as a performer of Sami jojk (joiku-song) and a promoter of jojk tradition. He started his literary profession in 1971 with the pamphlet Terveisiä Lapista (Greetings from Lapland). Since that he has published collections of poems, composed music, appeared on the screen, made art exhibitions and taken part in different kinds of editorial work.

Primarily the poetry of Nils-Aslak Valkeapää has been published in the Sami language. He writes about nature which is near to the Sami people. In his Sami poetical works he uses all the possibilities and potentials provided by the Sami language, such as sounds, tones, accuracy, derived words and musicality of words, because the poems are primarily written to the Sami people.

The starting point of Nils-Aslak Valkeapää's works is often a jojk, because in it some theme recurs in different forms, and can keep ringing in the ears for a long time after the singing of the jojk. In the same way his production aims to convey a special atmosphere or main theme. Technically this is highlighted in his works by omitting page numbers and headings. Instead, the poems are fused into each other, into the drawings and pictures.

The theme of Nils-Aslak Valkeapää's poetry is nature, love and social justice. In his work, Beaivi, ahcazan (1988), the main theme is Sami people's relationship to the surrounding reality, that is, to their existence as human beings, to the means of livelihood, nature, states and the main populations of the states. Predominantly the picture material also deals with these same subjects. Also in his other poetical works he usually deals with the relationship between the Sami minority and the main population.(bron: website gemeente Rovaniemi)

--
Nils-Aslak Valkeapaa (1943-2001) does not write about nature, he writes nature; Valkeapaa is so much part of life as it truly is lived on the tundra that, in his writing, poetry and nature are one. There is an immediacy in his style of writing; its language and experiential qualities make the reader an active participant in the artistic process. Valkeapaa is the first Sami writer to win the prestigious Nordic Prize for Literature, given in recognition of his lyrical photographic work, Beaivi Ahcdtan [The Sun, My Father]. Valkeapaa has completed teacher’s training, but he has never taught school, per se. He made his literary debut in 1974 with a collection of poetry, and, in addition to several other collections of poetry, he has also released LP records and CDs with traditional yoik, often combined with jazz and other forms of music. He did this long before world music and ethno-sound became popular. Valkeapaa is also an internationally recognized artist, and he has had roles in feature films and TV-series. His poetical work Ruoktu váimmus, which he illustrated, has recently been published in English under the title Trekways of the Wind. (bron: Harald Gaski 1996)

Nils-Aslak Valkeapää kreeg in 1991 voor Beaivi, Áhcážan (de zon, mijn vader) de prijs van Noordse Raad. Beaivi, Áhcážan is tegelijk een fotoboek en dichtbundel. De foto's geven een indringend beeld van de historie en cultuur van de Samen.

Beaivi, Áhcážanem> is in alle Noordelijke talen vertaald (zonder de foto's) en ook in het Engels onder de titel The sun, my Father. Ook Ruoktu váimmus is vertaald in het Engels (Trekways of the wind). Deze bundel bevat drie eerdere dichtbundels (Gida ijat cuov'gadat, Lávllo vizár biellocizás, ádjaga silbasuonat).

Het werk van Nils-Aslak Valkeapää is niet in het Nederlands vertaald.

Hieronder treft u een prachtige documentaire van de Zweedse TV (SVT) uit 2017 over het leven van Nils-Aslak Valkeapää. De documentaire heeft een Zweedse ondertiteling (duur 58 minuten)

De Noorse televisie (NRK) zond in 1991 een documentaire uit over het boek Beaivi, Áhcážan. Het is een intiem portret waarin Valkeapää enkele van zijn gedichten voordraagt. De film heeft een Noorse ondertiteling en duurt 30 minuten. Ook zonder ondertiteling zeer de moeite waard.

Secundaire literatuur (1)

Harald Gaski (2020). Nils-Aslak Valkeapää: A Powerful Poetic Manifestation. in: Harald Gaski Let the River Flow, pag. 205-2014.

Publicaties

Overzicht publicaties (met vertalingen):


2001, Eanni, eannázan: The Earth, My Mother, 2017
1999, Girddán, seivvodan
1996, Jus gaccebiehtár bohkosivccii
1995, Ritnoaivi ja nieguid oaidni: The Frost-haired and the Dream-seer, 2020
1994, Nu guhkkin dat mii lahka
1988, Beaivi, Áhcážan: The sun, my father, 1997
1985, Ruoktu váimmus: Trekways of the wind, 1994
1981, Ádjaga silbasuonat
1980, Kevään yöt niin valoisat
1976, Lávllo vizár biellocizás
1974, Gida ijat cuov’gadat
1971, Terveisiä Lapista [pamflet]: Grüße aus Lappland, 2014; Greetings from Lappland, 1983
--, [verzamelbundel]: Ich bin des windigen Berges Kind, 1985

Het overzicht van de originele publicaties is niet per se compleet. Ik streef om praktische redenen geen volledigheid na.

Vertalingen

Overzicht vertalingen:

Boeken 1 tot 7 van de 7


The Frost-haired and the Dream-seer
auteur: Nils-Aslak Valkeapää
land: Samenland (Sápmi)
vertaald uit het Samisch door Harald Gaski
vertaling van: Ritnoaivi ja nieguid oaidni, 1995
uitgever: DAT, 2020
ISBN13: 978-8290625967
genre: toneel
Drietalig: Samisch - Engels - Japans

Meer informatie...

The Earth, My Mother
auteur: Nils-Aslak Valkeapää
land: Samenland (Sápmi)
vertaald uit het Samisch door Harald Gaski en Lars Nordström
vertaling van: Eanni, eannázan, 2001
uitgever: DAT, 2017
ISBN13: 978-8290625882
genre: poezie

Meer informatie...

Grüße aus Lappland
auteur: Nils-Aslak Valkeapää
land: Samenland (Sápmi)
vertaald uit het Fins door Johanna Domokos
vertaling van: Terveisiä Lapista [pamflet], 1971
uitgever: Samica, 2014
ISBN13: 978-3981683509
genre: non-fictie
Reeks Samica Band 1

Meer informatie...

The sun, my father
auteur: Nils-Aslak Valkeapää
land: Samenland (Sápmi)
vertaald uit het Samisch door Ralph Salisbury
vertaling van: Beaivi, Áhcážan, 1988
uitgever: DAT, 1997
ISBN10: 8290625324
genre: poezie

Meer informatie...

Trekways of the wind
auteur: Nils-Aslak Valkeapää
land: Samenland (Sápmi)
vertaald uit het Samisch door Ralph Salisbury
vertaling van: Ruoktu váimmus, 1985
uitgever: DAT, 1994
ISBN10: 8290625219
genre: poezie

Meer informatie...

Ich bin des windigen Berges Kind
auteur: Nils-Aslak Valkeapää
land: Samenland (Sápmi)
vertaald uit het Samisch door H.U. Schwaar
vertaling van: [verzamelbundel],
uitgever: Waldgut Verlag, 1985
genre: poezie

Meer informatie...

Greetings from Lappland
auteur: Nils-Aslak Valkeapää
land: Samenland (Sápmi)
vertaling van: Terveisiä Lapista [pamflet], 1971
uitgever: Prometheus Books, 1983
ISBN10: 0862321565
genre: algemeen

Meer informatie...

Boeken 1 tot 7 van de 7

Vertalingen in tijdschriften en bloemlezingen (1)


Colofon